Nobel ödüllü ekonomist Daron Acemoğlu, dijital mecralardaki haber dağılımı ve bilgiye erişimde Google'ın elde ettiği tekelleşmeyi tartıştı.
Acemoğlu, Financial Times’ta yayımlanan yazısında Google'ın dijital reklamdaki hakimiyetinin demokratik kamuoyuna zarar verdiğini savundu.
Daron Acemoğlu, dijital dünyanın devlerinden Google’ın çevrimiçi haber ekosistemine verdiği zararı sert sözlerle eleştirdi. MIT'te görev yapan ünlü ekonomist, Financial Times için kaleme aldığı yazıda, Google’ın 876 milyar dolarlık dijital reklam ekosistemini kontrol ederek bağımsız haber kuruluşlarını finansal olarak çökerttiğini belirtti.
Acemoğlu'na göre bu durum yalnızca medya sektöründe değil, toplumun genelinde de bilgiye erişim, ifade özgürlüğü ve sağlıklı bir kamuoyu açısından ciddi tahribat yaratıyor. “Sosyal medya daha zehirli hale geldikçe ve aşırılık yanlıları tarafından silah haline geldikçe, güvenilir haberler yok olmaya devam ediyor” diyen Acemoğlu, reklam gelirine bağımlı hale gelmiş haber kurumlarının, Google’ın belirlediği şartlarda rekabet etmeye mecbur kaldığını ifade etti.
“Başka bir sektörde düşünülemezdi”
Acemoğlu yazısında, eski bir Google yöneticisinden alıntıyla şu benzetmeyi aktardı: “Google’ın reklamcılıktaki hakimiyeti, Citibank ya da Goldman Sachs’ın New York Borsası’na sahip olmasına benziyor. Bu, başka herhangi bir sektörde kabul edilemezdi.” Acemoğlu'na göre bu durum, dijital ekonomide adil rekabetin çökmesine ve kamu yararı ilkesinin göz ardı edilmesine neden oluyor.
“Vergi alınmalı”
Yazıda çözüm önerilerine de yer veren Acemoğlu, MIT’ten meslektaşı Simon Johnson ile birlikte hazırladıkları öneriyi paylaştı. Buna göre, yıllık 500 milyon doların üzerinde dijital reklam geliri elde eden şirketlerden yüzde 50 vergi alınması gündeme getirilmeli. Acemoğlu bu gelirlerin, bağımsız medya ve kamusal dijital alanları destekleyecek şekilde yönlendirilmesi gerektiğini savundu.
“Demokratik kurumlar kuralları belirlemeli”
Avrupa Birliği’nin Dijital Piyasalar Yasası ve Dijital Hizmetler Yasası ile bazı adımlar attığını hatırlatan Acemoğlu, ABD’de de antitröst uygulamalarına iki partiden de destek geldiğini söyledi. Acemoğlu, “Silikon Vadisi çok uzun zamandır internetin kurallarını dikte ediyor. Rekabet azalırken, eşitsizlik artıyor” diyerek, demokratik kurumların piyasa düzenini belirlemesi gerektiğini vurguladı.
Avrupa'yı da harekete geçmeye çağıran Acemoğlu, yazısını şöyle bitirdi:
"Şimdi Avrupa bu işi bitirmeli. Silikon Vadisi çok uzun zamandır internetin kurallarını dikte ediyor, rekabet azalırken ve eşitsizlik artarken piyasaları kendi çıkarlarına hizmet edecek şekilde şekillendiriyor. Avrupa, Google'ın reklam tekelini kırmak üzere harekete geçerek dijital geleceğimizi tekellerin değil demokratik kurumların şekillendirmesi gerektiğini gösterebilir."
