Gerçek şampiyonlar sadece kazananlar değil; düşse de kalkmayı bilenlerdir.
Spor dünyasında başarı genellikle madalyalarla, kupalarla, sıralamalarla ölçülür. Ancak gerçek şampiyonluk bazen görünmeyen bir yerde başlar: dayanıklılıkta. Kazanan sporcu, aslında her zaman en yetenekli olan değildir; en çok dayanan, en uzun süre sabreden, her düşüşten sonra yeniden kalkabilendir.
Bir sporcu için yol her zaman düz değildir. Bir gün özgüveni tavan yapar, bir gün en basit hareketi bile yapamaz hale gelir. Bir gün alkışlanır, ertesi gün eleştirilir. Ama hepsinin ortasında bir gerçek vardır: Başarı, süreklilikle inşa edilir. Çünkü sürdürülebilir performans, duygusal dayanıklılıkla mümkündür.
Dayanmak; vazgeçmemekle karıştırılmamalıdır. Vazgeçmemek bazen inatla devam etmektir, ama dayanmak bilinçli bir çabadır. Zorlandığında nefes alabilmek, hatanın içinde kalabilmek, “bugün olmadı ama bir daha deneyeceğim” diyebilmektir. Dayanmak, pes etmeden önce kendine alan tanımaktır.
Spor psikolojisinde bu beceriye “zihinsel dayanıklılık” deriz. Zihinsel olarak dayanıklı sporcu, stres anında da performansını koruyabilir. Kaygı, baskı, beklenti gibi faktörler onu sarsabilir ama yıkmaz. Çünkü odağını dışarıdan değil, içsel denge noktasından alır. Bu, kolayca öğrenilen bir beceri değildir. Tıpkı kas gelişimi gibi, sürekli antrenman ister. Her başarısızlık, o kası biraz daha güçlendirir.
Sporcu çocuklarda en sık gözlemlediğim durum, “hemen başarmak” isteğidir. Kaybettiğinde değersiz hisseder, hata yaptığında dünyanın sonu gelmiş gibi olur. Çünkü büyürken genellikle kazandığında övülmüş, kaybettiğinde ise susulmuştur. Oysa çocuk, sadece sonucu değil, süreci de anlamalıdır. Antrenmanlarda gösterdiği sabır, yarışta gösterdiği cesaret kadar değerlidir.
Ebeveynler ve antrenörler için de dayanıklılığı desteklemek kritik bir noktadır. Çocuğa “Aferin, kazandın!” demek yerine, “Aferin, denemekten vazgeçmedin.” diyebilmek… İşte bu fark, zihinsel gücün tohumlarını atar. Çünkü bir çocuğun içinde büyüyen “devam edebilirim” inancı, her zaferden daha kalıcıdır.
Spor bir sonuç değil, süreçtir. Ve o sürecin içinde sabır, dirayet, istikrar ve denge vardır. Kazanmak bir sonuçtur; ama dayanmak, bir karakterdir. Sporcunun en büyük zaferi, kupayı kaldırdığı gün değil, pes etmek istediği halde etmeyip sahada kaldığı gündür.
Unutmayın; her başarı hikâyesinin satır aralarında bir cümle yazar: “O gün pes etmedim.”
Ve işte tam da o cümle, bir sporcunun kim olduğunu belirler.
Kazanmak güzel, ama dayanmak… işte o, gerçek gücün göstergesidir.
Uzm. Psk. Ayça Girgin
Spor Psikolojisi Danışmanı
