Günlük hayatımızda soluduğumuz hava, dokunduğumuz eşyalar ve tükettiğimiz yiyecekler, çoğu zaman fark etmeden kansere yol açabilecek tehlikeli kimyasallara maruz kalmamıza neden oluyor. Uzmanlara göre bu maddelerin bir kısmı için güvenli maruziyet seviyesi bulunmuyor. İşte çevremizde en sık karşımıza çıkan 10 kanserojen kimyasal ve kaçınmak için alınması gereken önlemler:
1. Asbest
Isıya dayanıklılığı nedeniyle yıllarca kullanılan asbest, kırıldığında havaya karışan lifleriyle akciğerlerde DNA hasarına yol açarak mezotelyoma gibi ölümcül kanserlere neden olabiliyor. Eski binalarda tadilat sırasında en küçük temas bile risk oluşturuyor.
2. Arsenik
Toprak ve kayalarda doğal bulunan arsenik, madencilik veya endüstriyel atıklarla içme suyuna karıştığında özellikle cilt, akciğer ve mesane kanseri riskini artırıyor. Kuyuların test edilmesi ve su arıtma sistemleri büyük önem taşıyor.
3. Benzen
Sigara dumanı, egzoz ve boya buharlarında bulunan benzen uzun süre solunduğunda kemik iliğini etkileyerek lösemi riskini yükseltiyor. Havalandırma ve maske kullanımının bilinçli yapılması gerekiyor.
4. Radon
Topraktan evlerin içine sızan kokusuz ve görünmez radon gazı, sigaradan sonra ikinci büyük akciğer kanseri nedeni olarak kabul ediliyor. Radon ölçümleri ve havalandırma sistemi riski azaltmada etkili.
5. Vinil klorür
PVC üretiminde kullanılan bu kimyasal, özellikle fabrikalarda çalışanlar için karaciğer kanseri riskini artırıyor. Atıkların yakılması da toksik gaz salınımına neden oluyor.
6. Dizel egzozu
Dizel motorlardan çıkan ince partiküller akciğere nüfuz ederek uzun vadede kanserojen etki gösteriyor. Yoğun trafikli bölgelerde yaşayanlar daha yüksek risk altında.
7. Formaldehit
Mobilya, kaplama ve temizlik ürünlerinde bulunan formaldehit, kapalı alanlarda biriktiğinde solunum yollarını tahriş ediyor ve nazofarenks kanseri riskini artırıyor. Yeni mobilya ve tadilat dönemlerinde havalandırma kritik önem taşıyor.
8. Kadmiyum
Pil üretimi ve metal kaplama süreçlerinde açığa çıkan kadmiyum, toprak ve suya karışarak besin zinciri yoluyla vücuda giriyor. DNA onarımını bozarak akciğer ve prostat kanseri riskini artırıyor.
9. Hekzavalent krom
Metal kaplama, pigment ve deri işleme süreçlerinin yan ürünü olan bu madde son derece toksik. Solunduğunda akciğer kanserine, yutulduğunda mide ve böbrek hasarına yol açabiliyor.
10. Aflatoksinler
Tahıl, kuruyemiş ve baharatlarda uygun olmayan depolama nedeniyle oluşan küfler, güçlü kanserojen aflatoksinler üretiyor. Karaciğer kanseri riskini artıran bu maddelerden korunmak için ürünlerin güvenilir kaynaklardan alınması ve kuru ortamda saklanması gerekiyor.
Uzmanlar, “Günlük yaşamda bu maddelerle karşılaşmak kaçınılmaz olabilir ancak bilinçli tüketim, doğru havalandırma, düzenli su testi ve güvenli ürün seçimiyle risk önemli ölçüde azaltılabilir” uyarısında bulunuyor.
