Elektronik sigara kullanımı Türkiye’de ve dünyada hızla yayılırken, özellikle çocuklar arasındaki artış dikkat çekici boyutlara ulaştı. CNN'de yer alan habere göre son 5 yılda elektronik sigara kullanım oranı iki katına çıkarken, 13–15 yaş arasındaki her 5 çocuktan 1’inin en az bir kez elektronik sigara kullandığı bildiriliyor. Daha küçük yaş gruplarında ise öğrenciler harçlıklarını birleştirerek cihazları el altından satın alıp birbirleriyle paylaşıyor.
Türkiye’de elektronik sigara satışı 2020 yılında yasaklanmış olsa da, cihazlar sosyal medya ve kaçak yollarla hızla yayılıyor. Meyveli aromalar ve şekerli tatlar, bu ürünlerin çocuklar için bir “oyuncak” gibi görünmesine neden oluyor. Ancak uzmanlara göre bu cihazlar, ani akciğer sönmesine (pnömotoraks) kadar uzanan çok ciddi sağlık riskleri taşıyor.
“Nefes çekme yarışı öldürebilir” uyarısı
Bir matematik öğretmeni olan Ahmet Demircioğlu, sosyal medyada paylaştığı videoda öğrenciler arasında elektronik sigara kullanımının alarm verici seviyeye geldiğini söyledi. Demircioğlu, “Doktorla konuştum, ayda 3–4 genç akciğer sönmesi tanısı alıyormuş” diyerek durumun vahametini anlattı. Öğretmenler, okullarda sık sık arama yaptıklarını ancak öğrencilerin cihazları saklamak için sürekli yeni yollar bulduğunu dile getiriyor.
Uzmandan kritik uyarı: Başlangıç yaşı 11–12’ye indi
Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. İbrahim Murat Hırfanoğlu, elektronik sigaranın sanıldığından çok daha tehlikeli olduğunu vurguladı.
Hırfanoğlu, şu çarpıcı bilgileri paylaştı:
“Son yıllardaki çalışmalara baktığımızda, ergenlerde elektronik sigara kullanımındaki artış hızı klasik sigaraya göre 4–5 kat daha fazla. ‘Zararsız’ algısı yüzünden kullanım yaşı 11–12’ye kadar indi. İçindeki kimyasallar akciğer hücrelerine toksik etki yapıyor ve EVALI dediğimiz zatüre benzeri tabloya yol açabiliyor.”
Elektronik sigaranın halk arasında “akciğer sönmesi” olarak bilinen pnömotoraks riskini artırdığına da dikkat çeken Hırfanoğlu:
“Derin ve zorlayıcı nefes teknikleri, akciğerlerdeki hava keseciklerinde basıncı artırıyor. Bu da akciğerin aniden sönmesine neden olabiliyor. Müdahale edilmezse hayatı tehdit eden çok tehlikeli bir durumdur.” dedi.
“Spor yapan çocuklarda risk azalmaz”
Prof. Hırfanoğlu ayrıca risk grubuna dair önemli noktaların altını çizdi:
Kronik akciğer hastaları yüksek risk altında.
Doğuştan hava kaçağı olan ama farkında olmayan çocuklar elektronik sigaradan ciddi şekilde etkilenebilir.
Prematüre doğanların akciğerleri bu cihazlara ömür boyu daha hassastır.
Zayıf ve uzun boylu erkek çocuklarda pnömotoraks riski daha fazladır.
DEHB’li çocuklar bağımlılığa daha yatkın olduğu için elektronik sigaraya kolayca yöneliyor.
“Spor yapıyor, bir şey olmaz” düşüncesi doğru değil.
Ailelere kritik uyarı
Aromalı elektronik sigaraların koku bırakmaması, ailelerin durumu fark etmesini zorlaştırıyor. Uzmanlar, ebeveynlerin çocuklarının davranışlarındaki değişimleri yakından izlemesini ve okul yönetimleriyle iş birliği içinde hareket etmesini öneriyor.
