Açık hava müzesi niteliğiyle sayısız medeniyete ev sahipliği yapan Anadolu'dan yurt dışına kaçırılan kültür varlıkları, Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın yürüttüğü titiz diplomasi trafiğiyle tek tek ana vatanına dönüyor. Kültür varlığı kaçakçılığıyla mücadele ekipleri, 1980 yılından bu yana 19 farklı ülkede gerçekleştirdikleri 169 ayrı çalışmayla, tarihi mirasın izini sürmeye devam ediyor.
Lider Almanya, Takipte Hırvatistan Var
Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün "Yurt Dışından İadesi Sağlanan Eserler" verilerine göre, son 45 yılda yürütülen çalışmalar sonucunda toplam 26 bin 761 tarihi eser ve kültür varlığı Türkiye’ye kazandırıldı. İade edilen eser sayısına göre ülkeler sıralamasında Almanya başı çekerken, onu Hırvatistan, Bulgaristan, İngiltere, ABD ve Sırbistan izledi.
İade istatistikleri ise şöyle gerçekleşti:
Almanya: 8.670 eser
Hırvatistan: 4.147 eser
İngiltere: 3.748 eser
Bulgaristan: 3.061 eser
ABD: 2.701 eser
Sırbistan: 1.865 eser
2025 Yılı Bilançosu: 110 Eser Daha Kurtarıldı
Bakanlığın aralıksız sürdürdüğü temaslar neticesinde, 2025 yılında şu ana kadar 110 eser daha Türkiye'ye getirildi. Bu yılki iadeler arasında Kanada, ABD, İngiltere, Bahreyn ve İsviçre'den gelen önemli parçalar yer alıyor.
Kanada: Bir şahıs, babasından miras kaldığını belirttiği Anadolu kökenli bir testi, 2 kandil, 2 pişmiş toprak kap ve 1 pazubendi iade etti. Bu eserler Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde koruma altına alındı.
ABD: Antik Çağ’a ait, içinde yetişkin birey kemikleri veya yakılmış küllerinin bulunduğu bir lahit ile Burdur’daki Boubon Antik Kenti kökenli bronz Marcus Aurelius Heykeli iade edildi. Ayrıca İmparator Maximianus (M.S. 286-305), I. Constantinus (M.S. 306-337), II. Constantinus (M.S. 341-346) ve Arcadius (M.S. 383-408) dönemlerinde basılmış 83 adet sikke de yurda döndü. Yine ABD’den gönüllü olarak iade edilen Bizans Dönemi’ne ait kiremit renk astarlı, çift ip delikli kulplu çömlek Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi’ne teslim edildi.
İngiltere: Adana Ulu Camisi’nden 2003 yılında çalınan ve bir müzayede evinde tespit edilen 16. yüzyıla ait altı köşeli İznik çini karo getirilerek Ankara Etnografya Müzesi’nde muhafaza altına alındı. Ayrıca Adana’daki Ramazanoğlu Beyliği dönemine (1541) ait camiden çalınan İznik çinilerinin de iadesi sağlandı.
Bahreyn: Yusuf Ağa Yazma Eser Kütüphanesi’nden 2000 yılında çalınan 1268 tarihli "Kitab Şerhu'l-Esma" adlı el yazması, Bahreyn Krallığı Uluslararası Yatırım Bankası Şeriat Denetim Kurulu Başkanı Nizam Muhammed Salih Yakubi tarafından bağış yoluyla iade edildi. Eser, Konya Yazma Eserler Bölge Müdürlüğü’ne teslim edildi.
İsviçre: Tunç Çağı'na tarihlenen yüz ve kemer bölümleri yaldızlı kadın ve erkek adak heykelcikleri, granülasyon tekniğiyle üretilmiş altın küpe, cam üfleme tekniğiyle yapılmış koku şişesi, minyatür amphora formunda kozmetik cam şişe ve Erken Orta Çağ'a ait çok kollu kandil (polykandelon) yağ kapları Türkiye'ye getirildi. Bu eserler Bodrum Sualtı Arkeoloji Müzesi'nde ziyarete açıldı.
