Anayasa Mahkemesi (AYM), usulsüz çakar lamba kullanımına ilişkin önemli bir karara imza attı. Yüksek Mahkeme, sürücünün araç sahibi olmaması durumunda tescil plakasına da aynı miktarda ceza uygulanmasını öngören düzenlemeyi Anayasa’ya aykırı bularak iptal etti.
Resmi Gazete’de yayımlanan karara göre, Tokat 2. Sulh Ceza Hakimliği, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 26. maddesinde yer alan “Sürücü, aynı zamanda araç sahibi değilse, ayrıca tescil plakasına da aynı miktarda ceza tutanağı düzenlenir” hükmünün Anayasa’ya aykırı olduğu gerekçesiyle iptal başvurusunda bulundu.
Başvuruda, mevzuatta izin verilmeyen ışıklı veya sesli uyarı işaretlerinin kullanılması halinde, sürücünün araç sahibi olmaması durumunda dahi araç sahibinin kusuru araştırılmadan doğrudan plaka üzerine ceza uygulanmasının öngörüldüğü belirtildi. Bu durumun, araç sahibine işlemediği bir fiil nedeniyle yaptırım uygulanmasına yol açabileceği vurgulandı.
Hakimlik, söz konusu düzenlemenin “cezanın şahsiliği” ve “hukuk devleti” ilkeleriyle bağdaşmadığını savundu.
Başvuruyu inceleyen Anayasa Mahkemesi, ilgili kuralı Anayasa’ya aykırı bularak iptal etti. Kararda, Anayasa’nın 38. maddesinde suç ve cezanın kanuniliği ilkesinin güvence altına alındığına dikkat çekildi. Bu ilke gereği, hangi fiillerin suç sayıldığı ve hangi cezaların uygulanacağının kanunda açıkça belirtilmesi gerektiği ifade edildi.
AYM ayrıca, ceza sorumluluğunun şahsiliği ilkesine vurgu yaparak, bir kişinin yalnızca kendi kusurlu fiilinden sorumlu tutulabileceğini, başkasının fiilinden dolayı cezalandırılamayacağını belirtti.
Yüksek Mahkeme kararında, kişilere ceza verilebilmesi için hukuka aykırı eylemin kanunda tanımlanmış olması ve bu eylemin ilgili kişi tarafından gerçekleştirildiğinin somut delillerle ortaya konulması gerektiği kaydedildi.
Kararla birlikte, usulsüz çakar lamba kullanımında sürücü araç sahibi değilse, araç sahibine otomatik olarak ceza kesilmesinin önü kapanmış oldu.
