İsrail’in, İran’ın nükleer tesislerine yönelik başlattığı “Yükselen Aslan” operasyonunun ardından bölgede tansiyon tarihi bir seviyeye çıktı. Tel Aviv yönetiminin saldırısına yaklaşık 18 saat sonra İran’dan sert bir karşılık geldi. Tahran, yüzlerce balistik füze ile İsrail’e saldırdı; bazı füzeler başkent Tel Aviv’i vurdu.
İran Devrim Muhafızları, İsrail’e ait “onlarca askeri merkez ve hava üssünün” hedef alındığını duyurdu. Misilleme saldırısına “Gerçek Vaat 3” adı verildi.
Askeri Güç Dengesi Ne Durumda?
İran ve İsrail doğrudan savaş geçmişine sahip olmasa da, uzun yıllardır dolaylı yollarla çatışıyorlar. Her iki ülkenin askeri gücüyle ilgili öne çıkan veriler şöyle:
Nüfus ve Asker Sayısı:
İran nüfusu: 89 milyon | Askeri personel: 600.000
İsrail nüfusu: 10 milyon | Askeri personel: 170.000
Savunma Bütçesi:
İran: 7,4 milyar dolar
İsrail: 19 milyar dolar
İsrail, Gayri Safi Yurtiçi Hasılası'nın (GSYİH) önemli bir kısmını savunmaya ayırıyor. Bu da askeri üstünlük ve teknoloji yatırımı açısından avantaj sağlıyor.
Hava Gücü:
İsrail: 340 modern savaş uçağı (F-15, F-35 dahil)
İran: Yaklaşık 320 uçak, çoğu eski model (F-4, F-14)
İsrail’in savaş uçakları, yüksek teknolojili ve uzun menzilli operasyonlar yapabilecek kapasitede. İran’ın filosu ise teknolojik olarak daha geride ve yaptırımlar nedeniyle yedek parça temininde zorluk yaşıyor.
Füze Kapasitesi:
İran’ın Orta Doğu’daki en geniş füze envanterine sahip olduğu tahmin ediliyor. ABD kaynakları İran’ın 3.000'den fazla balistik füzeye sahip olduğunu belirtiyor.
İsrail ise güçlü savunma sistemleriyle dikkat çekiyor:
Demir Kubbe: Kısa menzilli roketleri önlüyor
David's Sling ve Arrow: Orta ve uzun menzilli füzeleri etkisiz hale getiriyor
13 Nisan’daki saldırıda bu sistemler devreye girmiş, İran’ın gönderdiği 300'den fazla füze ve SİHA’nın çoğu etkisiz hale getirilmişti.
Donanma ve Siber Güç:
İran’ın donanması sayıca büyük olsa da eski teknolojiye sahip. İsrail’in donanması daha küçük ama modern.
Siber alanda ise İsrail daha organize ve güçlü. Son verilere göre İsrail 2023’te 3.380 siber saldırıya uğrarken, İran da son seçimler öncesinde 200 civarında saldırıyı engellediğini açıkladı.
Nükleer Tehdit ve Muğlaklık
İsrail, nükleer silahlara sahip olduğu düşünülen ama bunu resmi olarak kabul etmeyen tek ülke. İran’ın nükleer silah üretmediği iddiası sürse de, programın askeri yönü konusunda endişeler var.
Vekalet Savaşı ve Bölgesel Aktörler
İran’ın bölgedeki vekilleri – Hizbullah, Hamas, Husi milisleri – İsrail’e karşı tehdit oluşturuyor. İsrail ise bu gruplara karşı doğrudan ve dolaylı operasyonlar yürütüyor.
Uzmanlar Ne Diyor?
BBC’ye konuşan uzmanlara göre geniş çaplı bir kara savaşı ihtimali düşük, ancak hava saldırıları ve füze savaşları uzun süre devam edebilir. İsrail’in üstün hava gücü, İran’ın ise çok başlı füze tehdidi bu çatışmanın gidişatını şekillendirecek.
İsrail-İran gerilimi artık bir vekalet savaşından çıkıp, doğrudan çatışmaya dönüştü. Önümüzdeki günler, bölgesel dengeleri etkileyecek gelişmelere sahne olabilir. Uluslararası toplum ise büyük çaplı bir savaşı önlemek için diplomatik girişimlere hız veriyor.
