Evrenin derinliklerinden gelen yeni bir sinyal, gökbilimcileri şaşkına çevirdi. Avustralya’daki gökbilimciler, Samanyolu Galaksisi’nin sönük bir köşesinde yalnızca radyo dalgalarında görülebilen, neredeyse kusursuz küresel bir yapı keşfetti. Bilim insanları bu olağanüstü şekli, antik Yunanca’da “mükemmellik” anlamına gelen Teleios ismiyle anıyor.
Radyo Teleskobundan Gelen Sürpriz
Bu sıra dışı yapı, Avustralya Kare Kilometre Dizisi Yol Bulucusu (ASKAP) teleskobunun EMU – Evrenin Evrimsel Haritası projesi kapsamında tespit edildi. Yapı, sadece radyo dalga boylarında görünürken, süpernova kalıntısı olabileceğine dair güçlü işaretler taşıyor. Ancak bu teoriye gölge düşüren önemli bir ayrıntı var: X-ışını emisyonu yok.
Tip Ia tipi süpernovalar genellikle X-ışınları yayar; fakat Teleios, bu özelliği göstermiyor. Bu da bilim insanlarını, klasik süpernova modellerinin dışına çıkmak zorunda bırakıyor.
Üç Farklı Uzaklık, Üç Farklı Olasılık
Teleios’un tam olarak ne olduğu hâlâ belirsiz. Araştırmacılar, üç farklı uzaklığa göre üç ayrı senaryo oluşturdu:
3.262 ışık yılı uzaklıkta: Yapı yaklaşık 11 ışık yılı genişliğinde. Tip Iax süpernova kalıntısı olabilir. Bu patlamalar, “zombi yıldız” adı verilen kalıntılar bırakabilir ve bu senaryo için potansiyel bir yıldız da tespit edilmiş durumda.
7.175 ışık yılı uzaklıkta: Teleios burada 46 ışık yılı çapında olurdu. Bu da onu yaklaşık 1.000 yaşında genç bir kalıntı yapar.
25.114 ışık yılı uzaklıkta: Eğer yapı bu kadar uzaktaysa, boyutu 157 ışık yılına ulaşır ve yaşı 10 bin yılı geçer. Ancak bu kadar eski bir kalıntıda bile X-ışını beklenirdi.
Bu senaryoların hiçbiri tam anlamıyla verilerle örtüşmüyor.
Simetri, Kozmik Bir İpucu mu?
Teleios’u özel kılan sadece radyo dalgalarında parlaması değil; aynı zamanda neredeyse mükemmel küresel simetrisi. Süpernova kalıntıları genelde çevresel etkiler ve düzensiz patlamalar nedeniyle şekilsiz olur. Ancak Teleios, yıldızlararası maddenin seyrek olduğu, sessiz bir bölgede gerçekleşmiş, eşsiz bir olayın sonucu olabilir.
Bilim Dünyası Yanıt Arıyor
Western Sydney Üniversitesi’nden Prof. Dr. Miroslav Filipović liderliğindeki ekip, henüz nihai bir sonuca ulaşamadıklarını belirtiyor. Araştırma, Avustralya Astronomi Derneği Yayınları’na sunulurken, aynı zamanda arXiv ön baskı platformunda da yayımlandı.
“Teleios, mevcut modellerle açıklamakta zorlandığımız bir yapıya sahip. X-ışını eksikliği, çözümlememizi daha da zorlaştırıyor. Daha hassas gözlemler şart.”
