Havacılık, eşine az rastlanır bir fenomene ev sahipliği yapıyor: Uluslararası Tarih Çizgisi’ni geçen uçaklar sayesinde yolcular, takvim üzerinde adeta “geri giderek” bir günü iki kez yaşayabiliyor. Tokyo’dan 1 Ocak sabahı havalanan bir yolcunun San Francisco’ya 31 Aralık akşamı iniş yapması bunun en bilinen örneği.
Her ne kadar bu durum tamamen takvim sisteminin bir kurgusu olsa da, Albert Einstein’ın ortaya koyduğu izafiyet teorisi, hızın zaman üzerindeki etkisini bilimsel zemine oturtuyor. Teoriye göre bir cisim ne kadar hızlı hareket ederse, zaman onun için o kadar yavaş akıyor. Işık hızına yaklaşan bir yolcu, Dünya’ya döndüğünde çevresindekilerin onlarca yıl yaşlandığını görebilir.
Dünya dönüş hızını yakalamak: Mevcut uçaklar için imkânsız
Dünya’nın ekvator çevresi yaklaşık 40 bin kilometre. Bu mesafe her 24 saatte tamamlandığı için, gezegenin yüzeyi saatte ortalama 1.600 km hızla dönüyor. Bu hız, ses hızının bile üzerinde.
Günümüz ticari uçakları ise 885–1.050 km/s arasında seyrediyor. Bu hız, Dünya’nın dönüşünü “yakalamak” için gerekenin yarısına bile ulaşmıyor. Bu nedenle zamanı manipüle eden gerçek bir hız etkisi yaratmak için süpersonik uçaklara ihtiyaç duyuluyor.
Süpersonik efsaneler: Kara kuş ve rekor hızlar
1956’da üretilen Fairey Delta 2, yaklaşık 2.948 km/s hıza ulaşarak süpersonik dönemi başlattı. Ancak asıl devrim, Soğuk Savaş yıllarında Lockheed SR-71 Blackbird ile geldi. “Kara kuş”, 3.200 km/s hıza ulaşarak havacılık tarihine geçti. 1976’da 3.529 km/s ile kırdığı insanlı uçak hız rekoru hâlâ kırılamadı.
Bu hız, teorik olarak Blackbird’ün dünyayı 12 saatten kısa bir sürede dolaşmasına olanak tanıyabilirdi. Ancak uçak 1990’da yüksek maliyetler nedeniyle emekliye ayrıldı.
Concorde: Zamanı takip eden tek sivil uçak
Tarihin en ünlü sivil süpersonik uçağı Concorde, ortalama 2.134 km/s hızla Dünya’nın dönüş hızından bile hızlı uçtu. Bu sayede, algısal anlamda “zamanı yavaşlatma” etkisi yaratıyordu.
1973’te gerçekleşen tam güneş tutulmasını bir saatten fazla takip edebilmesi bunun en çarpıcı örneğiydi. Yerdeki gözlemciler sadece 7 dakika izleyebilirken, Concorde yolcuları tutulmayı 74 dakika boyunca görmeyi başardı.
New York çıkışlı 31 saat 27 dakikalık dünya turu, sivil havacılığın Dünya’nın dönüş hızına en çok yaklaştığı an olarak tarihe geçti.
Concorde, çevresel etkiler ve maliyetler nedeniyle 2003’te hizmetten çekildi. Ancak havacılık dünyası, ses patlaması yaratmadan süpersonik uçabilen yeni nesil uçaklara odaklanmış durumda.
Gelecek: 24 saatten kısa dünya turu mümkün olabilir
Uzmanlar, yeni süpersonik teknolojilerin gelişmesiyle insanlığın bir gün Dünya’nın dönüş hızını aşan uçuşları gerçekleştirebileceğini ve böylece “zamanı dondurma” fikrine hiç olmadığı kadar yaklaşabileceğini belirtiyor.
Bu yeni dönem, hem havacılığın hem de fizik dünyasının sınırlarını yeniden tanımlayabilir.
