Bilim insanları, insan faaliyetlerinin Ay yüzeyini kalıcı biçimde etkilemeye başladığını ve bu nedenle Ay için yeni bir jeolojik çağ tanımlanması gerektiğini savunuyor. Kansas Üniversitesi’nden bir araştırma ekibine göre bu yeni dönem, “Ay Antroposeni” ya da diğer adıyla “Ay İnsan Çağı” olarak adlandırılmalı.
Başlangıç tarihi: 1959 ve Luna 2
Araştırmacılar bu çağın başlangıcını, 1959 yılında Sovyetler Birliği’ne ait Luna 2 uzay aracının Ay yüzeyine ulaşmasına dayandırıyor. Luna 2, Ay yüzeyine değen ilk insan yapımı nesne olarak tarihe geçti. Bilim insanlarına göre bu olay, Ay üzerinde insan etkisinin başladığı kritik eşik oldu.
Ay’a gönderilen uzay araçlarının artan etkisi
Luna 2’den bu yana geçen 64 yılda Ay’a 100’den fazla uzay aracı gönderildi. Bu görevlerin bazıları kontrollü iniş yaparken, bazıları Ay yüzeyine çakıldı, bazıları ise insanlı görevlerle Ay’da ayak izleri bıraktı. Araştırmacılara göre bu temasların toplam etkisi, Ay’ın doğal yapısını şekillendiren baskın güçlerden biri haline geldi.
“50 yıl içinde Ay’ın manzarası tamamen değişecek”
Çalışmanın başyazarı Justin Holcomb, yeni uzay yarışına dikkat çekerek çarpıcı bir uyarıda bulunuyor:
“50 yıl içinde Ay’ın manzarası bugünkünden tamamen farklı olacak. Birden fazla ülkenin Ay’da varlık göstermesi, hem bilimsel hem de etik açıdan yeni zorluklar doğuracak.”
Ay’ın hassas bölgeleri risk altında
Araştırmacılara göre özellikle Ay’ın ince ekzosferi ve sürekli gölgede kalan bölgelerde bulunabilecek buz rezervleri, roketlerin egzoz gazlarından ciddi şekilde etkilenebilir. Bu durum, gelecekte planlanacak Ay görevlerinde zarar verici etkilerin en aza indirilmesini zorunlu kılıyor.
Ay’daki ayak izlerinin sembolik anlamı
Holcomb, Ay yüzeyindeki insan ayak izlerinin yalnızca teknik değil, aynı zamanda sembolik bir anlam taşıdığını vurguluyor. Araştırmacılara göre bu izler, insanlığın Afrika’dan başlayan göç yolculuğunun uzaydaki devamı olarak görülüyor ve türümüzün evrimsel hikayesinin ayrılmaz bir parçasını oluşturuyor.
Dünya’daki Antroposen ile benzerlik
Bilim insanları, Ay Antroposeni kavramının Dünya’daki Antroposen tartışmalarına çok benzediğini belirtiyor. Dünya’da insan etkisinin ne zaman başladığı konusunda farklı görüşler bulunurken, Ay için de benzer bir tartışma yürütülüyor. Araştırmacılara göre insan etkisinin büyük ve geri dönülmez hale gelmesini beklemek, durumu fark etmek için çok geç kalmak anlamına gelebilir.
Ay yüzeyinde ölçülebilir değişim başladı
Çalışmaya göre Ay yüzeyine temas eden uzay araçlarının sayısı ve bu temasların niteliği, artık jeolojik ölçekte anlamlı bir değişimi temsil ediyor. Özellikle inişler sırasında yüzey tozunun yer değiştirmesi, çarpışmalar ve insan faaliyetleri, Ay’ın üst katmanlarını ciddi biçimde etkiliyor.
